SZKOŁA WYROSŁA Z MARZEŃ Srebrny jubileusz Polskiego Państwowego Gimnazjum w Rēzekne na Łotwie

Kiedy 4 września 2018 roku lokalna gazeta „Rēzeknes Vēstis” opublikowała wyniki egzaminów centralnych, okazało się, że Państwowe Polskie Gimnazjum w Rēzekne zajęło I miejsce w rankingu wszystkich szkół średnich w mieście i XVI wśród stu najlepszych placówek oświatowych na Łotwie. Dla tutejszych mieszkańców nie było to zaskoczeniem. Polska szkoła od lat cieszy się zasłużoną renomą nie tylko w środowisku lokalnym, ale również w kraju.

Wrażenie wywiera już nowoczesna bryła budynku, od wiosny aż do późnej jesieni okolona kwitnącymi klombami. Do wejścia zaprasza sympatyczna statuetka sowy. Wewnątrz wszystko służy stworzeniu atmosfery przyjaznej dziecku. Szkolny dzwonek zastąpiła delikatna melodia, zachęcająca do powrotu do klasy i przygotowania się do kolejnej lekcji. Pracownie są kolorowe, a jednocześnie bardzo funkcjonalne, wyposażone w najnowszy sprzęt multimedialny. Bogata oferta dodatkowych zajęć umożliwia uczniom rozwój ich zainteresowań. Działają tu zespoły łotewskich i polskich tańców ludowych, zespoły muzyczne i wokalne, polskie kółko teatralne, kółka informatyczne, ekologiczne, sportowe, modelarskie. Można zapisać się do Klubu Twórczości lub na zajęcia pod hasłem „Zostań liderem!”. Realizowane są projekty Unii Europejskiej: Erasmus+ „Science Academy”, „My Sign Club & My Sign Application”, „Math & Science With Fun!”; projekt Funduszu Integracyjnego “Różnobarwne Rēzekne” oraz liczne inicjatywy Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Nic dziwnego, że szkoła jest laureatką wielu nagród. Wewnątrz można oglądać imponującą galerię zdjęć, na których uwieczniono zwycięzców konkursów i olimpiad w towarzystwie ich opiekunów. Stanowi ona dowód wysokiego poziomu kształcenia w tej placówce. Toteż rodzice, nierzadko jej abiturienci, chętnie przyprowadzają tu dzieci.

W dniach 15-16 listopada 2018 r. Państwowe Polskie Gimnazjum w Rēzekne obchodziło niezwykle uroczyście swój jubileusz: 25 lat istnienia. Właściwie ma ono jednak o wiele dłuższy rodowód. Pierwszą Prywatną Polską Szkołę Podstawową otworzono tu bowiem już w 1919 r. W 1923 r. przekształciła się w gimnazjum, które działało nieprzerwanie aż do roku 1941. W czasach istnienia ZSRR funkcjonowanie szkół mniejszości narodowych było niemożliwe. Zaczęły się odradzać dopiero po odzyskaniu niepodległości przez Łotwę w 1991 r. W ten sposób, we wrześniu 1993 r., otwarła swoje podwoje Polska Szkoła Początkowa w Rēzekne, kontynuująca najlepsze, przedwojenne tradycje. Jej dyrektorką została Walentyna Szydłowska, kierująca z powodzeniem tą placówką do dziś.

Aby poradzić sobie przez ćwierć wieku z zarządzaniem niestandardową instytucją trzeba być przede wszystkim świetnym menadżerem, dyplomatą, osobą umiejącą motywować do pracy, integrować zespół, nawiązywać dobry kontakt z rodzicami i uczniami. Walentyna Szydłowska doskonale radzi sobie w tej roli.

Początki okazały się trudne. Rozpoczynająca swą działalność szkoła mieściła się w wydzierżawionym skrzydle placówki łotewskiej, przy ulicy Kaļķu 12. Już wtedy, mimo skromnych warunków, tworzyły się zręby charakteru obecnego gimnazjum. Miało służyć integracji kultury polskiej i łotewskiej, szukać w obu narodach tego, co je łączy, zacieśniać przyjazne więzi. Powinno być miejscem, do którego dzieci będą przychodzić z radością. Dlatego ogromna płaszczyzna ściany została pokryta baśniowymi motywami, przyciągając wzrok uczniów feerią barw. Po latach, w nowym budynku, jest podobnie. Maluchy oglądają w korytarzu sarenki i dziki, odtworzone realistycznie na tle leśnego pejzażu. W polskiej szkole ma być przytulnie i przyjaźnie.

Od początku pani dyrektor dbała też o rozwój kulturalny dzieci. Już w pierwszych latach istnienia organizowano w szkole wernisaże, spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki krajoznawcze. Działały liczne kółka zainteresowań. Wprowadzono zasadę, że do nauczyciela należy się zwracać wyłącznie w języku, którego on uczy. W rezultacie już w klasie drugiej dzieci stosunkowo swobodnie komunikowały się po polsku, łotewsku i angielsku. Znajomość języka polskiego pogłębiały wyjazdy na parafiady i zielone szkoły do zaprzyjaźnionych placówek w kraju przodków. Pani dyrektor umiała znajdować sponsorów, apelować o pomoc do organizacji rządowych i prywatnych firm. Krok po kroku doposażała pracownie w niezbędne pomoce. Mając świadomość, że współtworzy historię, starannie dokumentowała każdy krok działalności szkoły. Tak powstała kronika, nagrania uroczystości na kasetach wideo, liczne zdjęcia. Teraz składają się one na niezwykle cenne materiały archiwalne. Część z nich znalazła się w utworzonym w 2003 roku kameralnym muzeum, mieszczącym się w jednej z sal budynku.

Czas mijał niepostrzeżenie… Placówka zmieniała się, rosła, krzepła. W 1997 r. otrzymała akredytację Polskiej Szkoły Podstawowej i przeniosła się do nowo wybudowanej siedziby przy ulicy Lubanas 49. W 2002 r. została Polską Szkołą Średnią, w 2010 – Państwowym Polskim Gimnazjum. Tak jak człowiek, dojrzewała. Jej dziecięca forma przekształcała się stopniowo w dorosłą. Mury instytucji opuścili pierwsi uczniowie. Wkrótce przyprowadzili do niej swoje pociechy, by zdobyły najlepszą z możliwych edukację.

Na miejscu zawsze czuwała pani dyrektor. Nadal nie istnieją dla niej ściśle wyznaczone godziny pracy. Polska szkoła to jej pasja, dzieło jej życia. Przychodzi rankiem, wychodzi późno. Jeśli trzeba, nocuje. Chce osobiście dopilnować każdej sprawy. Starannie dobiera współpracowników i umie ich zarazić swoim przykładem. Zostają już w tym miejscu na resztę zawodowego życia. Wspierają ją oddane wicedyrektorki: Līga Abricka, Bernadeta Geikina-Tolstova, Anna Skripačenoka. Powracają też nauczyciele z Polski. Elżbieta Bieniewicz pracuje w Rēzekne już kilkanaście lat. Beata Baraś przyjechała ponownie po 22 latach. Przybywają w odwiedziny inni pedagodzy. Okazją do spotkań są hucznie obchodzone jubileusze: pięcio-, dziesięcio-, piętnasto- i dwudziestolecie.

W końcu minęło ćwierć wieku. Obchody zbiegły się z dwiema podniosłymi rocznicami: stuleciem odzyskania niepodległości przez Polskę i stuleciem niezawisłości Łotwy. Pamiętając, że Państwowe Polskie Gimnazjum w Rēzekne jest kontynuatorem misji przedwojennej placówki, można uznać, iż też sięga korzeniami początku ubiegłego wieku. Stąd potrójna uroczystość, potrójna radość.

W gronie obecnych gości znaleźli się: zastępca dyrektora Departamentu Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Edukacji Narodowej Jan Badowski; przedstawiciele Ambasady RP na Łotwie – konsul RP Małgorzata Hejduk-Gromek oraz Radosław Brudnicki; koordynator Wydziału do Spraw Wspomagania Oświaty Polonijnej i Polskojęzycznej w ORPEG Mariusz Wychódzki; prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wchodzie” Mikołaj Falkowski; reprezentanci Urzędu Miasta w Rēzekne – wiceprzewodniczący Rady Miejskiej: Andrejs Rešetņikov i Lidija Ostapceva; kurator oświaty miasta Rēzekne Arnolds Drelings, prezes Związku Polaków na Łotwie Ryszard Stankiewicz, członkini Zarządu ZPŁ Dagmara Abramova; delegacja z Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Republice Łotewskiej: dowódca mjr Arkadiusz Skórnóg, szef sztabu kpt. Bartosz Anaszko, ks. kapelan ppor. Tomasz Serwin, st. chor. Tomasz Wojewódka. Przybyli reprezentanci zaprzyjaźnionych polskich miejscowości i gmin: Częstochowy, na czele z zastępcą prezydenta miasta Ryszardem Stefaniakiem; Sianowa, na czele z burmistrzem Maciejem Berlickim; przedstawiciele Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych ze Szczecinka, dyrektorzy partnerskich szkół w Polsce i na Łotwie; delegacja Rady Rodziców wraz osobami wspierającymi gimnazjum; nauczyciele kierowani przez CODN i ORPEG, pracujący w minionych latach w tej szkole.

Jubileusz rozpoczęła msza święta w katedrze pw. Najświętszego Serca Jezusowego, celebrowana przez biskupa diecezji rēzekneńsko-agłońskiej Jānisa Bulisa. Następnie zaproszeni goście udali się na spotkanie z prezydentem miasta Aleksandrem Bartoševičem, podczas którego omówiono dalsze kierunki współpracy. Kolejnym punktem programu było obejrzenie patriotycznego widowiska historycznego „Sny o niepodległej”, przygotowanego przez gimnazjalistów, według scenariusza nauczyciela ORPEG Sebastiana Nowakowskiego, przy współpracy polonisty ORPEG Marcina Bartnika. Po obiedzie nastąpiło otwarcie wystawy fotograficznej „Zarys historii szkoły w latach 1993-2018”, prezentującej najważniejsze wydarzenia z życia rēzekneńskiej placówki w ciągu 25 lat jej istnienia. Uczniowie wręczyli obecnym jubileuszową książeczkę „Państwowe Polskie Gimnazjum w Rēzekne 1993-2018”. Zebrani wysłuchali występu łotewskiego zespołu muzycznego „Galaktika” oraz recytacji wiersza napisanego specjalnie z okazji jubileuszu szkoły przez Ewę Puzyriewską. O godz. 15.00 część gości udała się na spotkanie z prezesem Regionalnego Nadleśnictwa Łatgalii Północnej, Viktorsem Reblisem. Pierwszy dzień obchodów zakończyła uroczysta integracyjna kolacja, z udziałem polskich i łotewskich delegacji oraz pracowników gimnazjum.

16 listopada 2018 roku przed gośćmi wystąpiły dzieci z grupy przedszkolnej, przygotowane przez Elżbietę Bieniewicz, nauczycielkę skierowaną przez ORPEG. Później nastąpiło otwarcie wystawy prac plastycznych najmłodszych, poświęconej świętu szkoły. Uczestnicy zapoznali się z jubileuszowym tomikiem poezji, pt. „Mojej szkole – 25 lat”, napisanej przez gimnazjalistów. Kolejnym punktem programu było zwiedzanie, pod opieką pani dyrektor Walentyny Szydłowskiej, budynku gimnazjum. Zaproszone osoby gościły też w partnerskiej placówce – Szkole Straży Granicznej w Rēzekne.

O godzinie 16.00 rozpoczęła się uroczysta akademia. Zainaugurowało ją odśpiewanie hymnów Łotwy i Polski oraz tradycyjny polonez, odtańczony przez gimnazjalistów przygotowanych przez choreografa Marcina Bartnika. Widzowie mieli niepowtarzalną okazję obejrzeć występ młodzieży, na który złożyły się recytacje, tańce oraz pieśni, zarówno w języku polskim jak i łotewskim. Przedstawiciele państwowych i lokalnych władz, delegacje z Polski i Łotwy składały serdeczne gratulacje, życząc gimnazjum kolejnych 25 lat rozkwitu. Reprezentanci Urzędu Miasta w Rēzekne wręczyli listy gratulacyjne dla nauczycieli i pracowników szkoły, którzy poświęcili tej polskiej placówce nieprzerwanie 15 lub 20 lat. Sześciu łotewskich pedagogów, za zasługi w dziedzinie krzewienia oświaty, wyróżniono Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Słowom uznania towarzyszyły dary dla gimnazjum: pomoce multimedialne, flagi Polski i Łotwy, a nawet – wojskowe mundury. Sympatycznym akcentem było przyznanie Walentynie Szydłowskiej Odznaki Honorowej Korpusu Kadetów w Częstochowie.

Jubileusz zakończył bal, poprzedzony uroczystą kolacją, podczas której dyrekcja szkoły dziękowała przedstawicielom państwowych i lokalnych władz oraz partnerskim instytucjom obu krajów za dotychczasowe wsparcie, a także zaangażowanie w rozwój jednej z czterech takich placówek oświatowych na Łotwie.

Walentyna Szydłowska oddała polskiej szkole całe swoje życie. Zawsze najważniejsze dla niej były dzieci. W 2018 roku uczy się ich tutaj aż 575, pod kierunkiem 62 nauczycieli. Zna każde z nich, o każde się troszczy, o każdym pamięta. A potem, samodzielne i twórcze, wyprawia w świat. I cieszy się, gdy co roku, w pierwszą sobotę lutego, odwiedzają znajome mury, by z rozrzewnieniem wspominać spędzone tu lata… Powracają jak ptaki do rodzinnego gniazda. Do miejsca, które wciąż trwa – dla następnych pokoleń, i następnych…

Beata Baraś, nauczyciel ORPEG

Może Ci się również spodoba