Koła Historii – kolejna edycja projektu

To było wyzwanie dla najwytrwalszych. Sprawdzian siły woli, odporności, samodyscypliny, umiejętności skupienia, zdecydowania w dążeniu do celu – krótko mówiąc – event dla twardzielek i twardzieli.

W słoneczny i wręcz upalny dzień, 24 maja 2024 roku, grupa uczniów Państwowego Polskiego Gimnazjum w Rezekne zgromadziła się, by wziąć udział w drugiej edycji szkolnego projektu „Koła Historii”. Polega on na organizacji wypraw rowerowych, podczas których odwiedzamy miejsca, w których możemy napotkać polskie ślady z przeszłości, tych zaś w okolicach Rezekne jest niemało.

Tym razem wybraliśmy się do Drycan (Dricāni), niewielkiej, lecz urokliwej miejscowość leżącej 20 km na północny zachód od Rezekne. To w niej 18 listopada 1832 roku urodził się zasłużony dla łatgalskiej i polskiej kultury Gustaw Manteuffel. Był on historykiem i etnografem, krytykiem muzycznym i pisarzem, językoznawcą i wydawcą literatury, człowiekiem szczerze oddanym swej rodzinnej ziemi. To on jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na dialekt łatgalski, stworzył jego ortografię i nawet w nim tworzył swoje teksty. Był autorem wydanego w języku niemieckim i polskim dzieła opisującego Łatgalię i jej mieszkańców pt. „Inflanty Polskie”. Gromadził i publikował łotewskie pieśni ludowe i religijne. Był też autorem serii prac opisujących historię wielu łatgalskich miejscowości. Godne podziwu jest jego wszechstronne wykształcenie i działalnośc na wielu polach.

Rodzina Manteufflów wydała jeszcze wielu uczonych, artystów, lekarzy, działaczy społecznych i polskich patriotów. Jest wśród nich wybitny historyk, Tadeusz, jest Ryszard, pełniący przed I wojną światową funkcję burmistrza miasta Rezekne, Edward – artysta malarz – i wielu innych. Gustaw Manteuffel był pierwszym przedstawicielem rodu, który rozpoczął karierę naukową.

Nasz tegoroczny rajd rowerowy również poprzedzony został naukowym wstępem, to znaczy historyczno-etnograficznym wykładem, jaki wygłosił przybyły gość – dr Szymon Gruda, językoznawca i kulturolog z Uniwersytetu Warszawskiego, zajmujący się zagadnieniami wzajemnego wpływu różnych kultur na siebie.

Następnie przyszła pora na pamiątkową fotografię, po czym skąpani w słońcu i śpiewie ptaków ruszyliśmy jaskrawożółtą kolumną w długą drogę. Znój urozmaiconej wymagającymi podjazdami trasy łagodziły piękne krajobrazy, widok wiosennych pól i przeczystego błękitu majowego nieba. Wreszcie zza drzew i zarośli wyłoniła się błyszcząca bielą sylwetka położonego na wzgórzu kościoła pod wezwaniem Świętych Apostołów Szymona i Judy. Świątynia ta około roku 1860 została wzniesiona dzięki rodowi Manteufflów. Wiernym zaś służy do dziś.

Parafią opiekuje się obecnie wyjątkowy człowiek – ujmujący skromnością, a jednocześnie pełen wewnętrznej siły kapłan – ksiądz Viktors Petrovskis. To on jako gospodarz bez wahania udzielił gościny naszej egzotycznej grupie. Bardzo dziękujemy mu za pomoc! Wraz z księdzem Wiktorem zwiedziliśmy kościół, a potem odwiedziliśmy grób Gustawa Manteuffla i zapalili znicze na grobach jego i jego krewnych, odmawiając modlitwę za zmarłych i wspominając zasługi rodu dla Łatgalii i Polski. Trzeba przyznać, że była to dla nas chwila podniosła, w której wypełniło nas poczucie dumy z naszych rodaków.

Aby odzyskać siły przed powrotną podróżą, pokrzepiliśmy ciało pieczonymi kiełbaskami, owocami i słodyczami. Lekki wiatr rozsiewał woń dymu i wesoły gwar głosów wokół pachnącego żywicą domu parafialnego. Z pewnością mieszkańcy dziwili się całemu temu zamieszaniu, dziejącemu się tego dnia w Drycanach. My jednak bez względu na to przywracamy pamięć, zawracamy koło historii i przywołujemy do życia wspomnienia o przeszłości. Zadowoleni z naszych sportowych i intelektualnych osiągnięć, resztkami sił potoczyliśmy nasze dwa kółka w kierunku bezpiecznych domów. Nasza historia również toczy się dalej. Jakie miejsce odwiedzimy za rok? Damy o tym znać.

Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu Ambasady Rzczpospolitej Polskiej w Rydze